توسط نشر نگاه معاصر؛
کتاب روش لایه ای در اندیشه پژوهی
پرسی بلاگ: کتاب روش لایه ای در اندیشه پژوهی تألیف علی اکبر علیخانی توسط نشر نگاه معاصر منتشر گردید.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، کتاب «روش لایه ای در اندیشه پژوهی» تألیف علی اکبر علیخانی استاد دانشگاه تهران توسط نشر نگاه معاصر بتازگی به بهای ۸۰ هزار تومان انتشار یافته است.
علی اکبر علیخانی عضو هیأت علمیِ دانشگاه تهران یک روش تحقیق جدید برای «اندیشه پژوهی» طراحی و تدوین کرد که روش «لایه ای» نام دارد. گفته می شود برای اولین بار است که در زمینه علوم انسانی و اجتماعی یک پژوهشگر ایرانی روش تحقیق ابداع و ارائه کرده است.
روش های مختلفی برای انجام تحقیق در زمینه های علوم انسانی و اجتماعی وجود دارد که خاستگاه و مبدعان آنها عمدتا استادان دانشگاه ها در کشورهای پیشرفته است. روشِ جدید ابداع شده توسط دکتر علیخانی در کتاب «روش لایه ای در اندیشه پژوهی» در دی ماه ۱۴۰۱ توسط نشر نگاه معاصر انتشار یافته است.
نویسنده در مقدمه کتاب دلیل نگارش کتاب را نبود یک روش خاص و کاربردی برای انجام پژوهش در زمینه «اندیشه» می داند و این که روش های کلی تر و عمومی تری که اکنون برای شناخت اندیشه ها استفاده می شود کافی نیست. بنا بر این تمرکز اثر بر ارائه یک «روش تحقیق» برای اندیشه پژوهی و اندیشه شناسی-اعم از اندیشه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، مدیریتی، تربیتی، روانشناسی، ادبی، هنری، فلسفی، عرفانی، فقهی، کلامی ارتباطات و رسانه ای، و … - است و سعی شده یک روش کاربردی با اصول و قواعد روشن ارائه شود تا پژوهشگران را با خطای کمتر و فایده بیشتر به نتیجه برساند. روشی که در این اثر ارائه شده «مرحله لایه ای» نام دارد. از آنجائیکه اندیشه و شخصیت هر متفکری دارای لایه های مختلفی است، این روش طی مرحله های مختلف این لایه ها را شناسایی و تحلیل می کند. برای سهولت در تلفظ، این روش را به اختصار «لایه ای» نامیده شده است.
با این که بخش اصلیِ کتاب به ارائه روش تحقیقی برای «اندیشه پژوهی» اختصاص دارد ولی از دو جهت کتاب برای تمام پژوهشگران و دانشجویانِ علوم انسانی و اجتماعی و برای انجام هر تحقیقی می تواند مفید باشد. نخست بدین سبب که با یک نگاه کلان و از بالا، انواع روش را دسته بندی و تعریف کرده است. دوم بدین سبب که تعاریف و شاخص هایی برای نوشتن مقدمه، نتیجه گیری خلاصه، چکیده و… برای پژوهش های علوم انسانی و اجتماعی بیان می کند که به طور معمول در آثار روش تحقیق دیده نمی گردد. در این مباحث ضمن بیان وظیفه و فاکتورهای یک مقدمه روشمند، تعاریف، تفاوت ها، و فاکتورهای نتیجه گیری، جمع بندی، خلاصه، و چکیده بیان شده است.
علیخانی در مقدمه کتاب چند ویژگیِ خاص «روش تحقیق لایه ای در اندیشه پژوهی» را به شرح زیر بیان می کند:
نخست این که روشی «ذومراحل» است و این به معنیِ «ذومراتب» بودنِ آن نیز هست؛ یعنی پژوهشگر می تواند به تناسب موضوع، علاقه، زمان، بودجه، دغدغه، و اهدافی که دارد فقط از برخی مرحله های روش استفاده نماید و تحقیق خودرا بطور مشخص در قالب یک یا چند مرحله انجام دهد. در هر مرحله، انجام هر لایه از پژوهش، یک لایه از ابهام پژوهش یا اندیشه متفکرِ مورد مطالعه را روشن می کند، حتی پژوهشگر می تواند لایه ها را نیز گزینش کند و فقط تعدادی از لایه های اندیشه متفکر مورد مطالعه را تحقیق کند، بدین سبب یک روش ایده آل گرایانه یا «همه یا هیچ» نیست؛
دوم این که این روش قابلیت دارد علاوه بر پژوهش در اندیشه هر متفکری بصورت انفرادی، پژوهش تطبیقی در اندیشه تعدادی از متفکران را در بازه های زمانی و جغرافیای فکری متفاوت مدیریت کند و امکان دسته بندی و مقایسه آنها را فراهم آورد؛
سوم این که بااینکه این روش با هدف اندیشه پژوهی و اندیشه شناسی ارائه شده اما برای اندیشه ورزی نیز به کار می آید.
نکته دیگری که نویسنده در مقدمه کتاب اشاره اشاره می کند این که کتاب تلاش نموده هم یک نگاه کلان نسبت به کلیت روش به خوانندگان بدهد و هم یک روش کارآمد و قابل استفاده برای پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، در زمینه اندیشه پژوهی فراهم آورد. نگارنده در بخش اولِ این اثر «روش نگارش دانشگاهی»، «روش تحقیق پایه»، «روش تحقیق حرفه ای» و «روش تحقیق معرفت شناسانه» را از یکدیگر تفکیک و تعریف کرده است و «روش لایه ای» را یک «روش تحقیق حرفه ای» می داند که برای پژوهشگرانی قابل استفاده می باشد که «روش نگارش دانشگاهی» و «روش تحقیق پایه» را بدانند.
کتاب «روش لایه ای در اندیشه پژوهی» در دو بخش و یک گفتار پایانی به مثابه نتیجه تنظیم شده است. بخش نخست دارای دو بحث پایه ای است که برای این اثر ضرورت دارد. بحث اول در باب روش و روش شناسی است و به اجمال تعاریفی از «روش»، «روشِ نگارش دانشگاهی»، «روش تحقیق پایه»، «روش تحقیق حرفه ای»، «روش شناسی»، «روش تحقیق معرفت شناسانه»، «روش در اندیشه ورزی»، «روش در نظریه پردازی»، و «شبه روش» ارائه می دهد. به نظر نویسنده تفکیک و تمایز این ها پیش از ورود به بخش های بعدی ضروری بوده است.
قسمتِ دومِ در این بخش درآمدی بر اندیشه پژوهی است و مباحث پایه ای مربوط به تعاریف و انواع اندیشه و اندیشه ورزی، اندیشه به مفهوم عام و خاص، فاکتورهای اندیشه، کارویژه های اندیشه، شبه اندیشه، لطمه شناسی کلان اندیشه ورزی و … را روشن می کند.
بخش دوم که بخش اصلیِ کتاب است به ارائه روش تحقیقِ لایه ای می پردازد و این روش را در پنج مرحله و بیست و هشت لایه، معرفی می کند. هر لایه دارای برخی قدمهای عملی است. پنج مرحله ای که اندیشه پژوهی در این روش برمبنای آنها به پیش می رود عبارتند از: مرحله پیشا اندیشه شناسی، مرحله اندیشمند شناسی، مرحله اندیشه شناسی، مرحله پسا اندیشه شناسی، و مرحله فرا اندیشه شناسی.
آخرین مبحث کتاب که «به مثابه نتیجه» نوشته شده، بحثی در باب اهمیت و ضرورت اندیشه و روش برای گذار از بحران های سیاسی اجتماعی است. در این اثر تلاش نویسنده بر این بوده که از تکرار مباحثی که در سایر کتاب های روش تحقیق در دسترس علاقه مندان قرار دارد خودداری کند و فقط به مباحث موردنظر خودش بپردازد.
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب