جنگ بی تعارف -۲۸، زمین های مسلح-۴
وقتی محسن رضایی همت را به سبب برخوردش با صیاد شیرازی بازداشت کرد
پرسی بلاگ: رضایی بر طبق این نظر که شرایط و روابط ارتش و سپاه خیلی خاص است، همت را به سبب مخالفت تندش در جلسه با صیاد شیرازی، به مدت 48 ساعت در قرارگاه بازداشت کرد.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ صادق وفایی: چهارمین قسمت از پرونده بررسی کتاب «زمین های مسلح» نوشته گلعلی بابایی شامل کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ محمدرسول الله (ص) در دو عملیات والفجر مقدماتی و والفجر یک، مربوط به روزهای فراهم کردن تدارکات و آماده شدن برای اجرای عملیات والفجر یک است.
تا به حال در قالب این پرونده ۳ مطلب انتشار یافته که از ابتدا، شرایط ایران و عراق قبل از شروع نبرد والفجر مقدماتی، گسترش بی رویه سازمان رزم سپاه و لطمه هایی که در اجرای والفجر مقدماتی زد، شناسایی ها و زمینهای به شدت مسلح شده فکه جنوبی به عنوان منطقه این عملیات و اجرای دو مرحله ای عملیات را شامل می شوند. این مطالب در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعه اند.
۱- «چندکشور در والفجر مقدماتی با ما جنگیدند؟ / مژده مسئولان برای پایان جنگ و افشای عملیات توسط منافقین»
۲- «خوارج جدید و خط سومی ها که بودند؟ / پولی که بنی صدر در موناکو گرفت»
۳- «انتقاد شدید همت از ناکارآمدی فرمانده گردان ها در والفجر مقدماتی / سه بار تک ایران و سی بار پاتک عراق»
* ترسیم مشکلات جبهه ایران توسط غلامعلی رشید
غلامعلی رشید مسئول وقت قرارگاه خاتم الانبیاء در گفتگویی که روز ۲۷ تیر ۱۴۰۰ با گلعلی بابایی داشت، گفته بعد از پایان عملیات والفجر مقدماتی، جلسه شورای عالی دفاع روز دوشنبه ۲۳ اسفند ۶۱ در محل نهاد ریاست جمهوری اجرا شد. رشید در آن جلسه گفته بود جنگ ما در عملیات بیت المقدس به اتمام رسید و جنگ ایران و عراق، از عملیات رمضان به بعد، جنگ جدیدی است؛ با وضعیت جدید، با آرایش جدید و با دشمن جدید. دشمن هم هرچه نقاط ضعف داشته پوشانده است. چون قبلاً وارد خاک ایران شده بود، زائده و عقبه داشت و به نیروهای ایران، جناح داده بود اما در آن مقطع (پس از والفجر) هیچ جناحی به ایران نمی داد. رشید در جلسه شورای عالی دفاع گفته بود دشمن هیچ نوع عقبه ای به ما نداده و هیچ نوع راه نفوذی که حتی یک نفر شناسایی بتواند به مواضع او نفوذ کند باقی نگذاشته است. همین طور اضافه کرد دشمن شب را (برای عملیات) از ما گرفته و با استحکاماتی که ایجاد کرده، فرصت حمله در شب را از نیروی پیاده ما می گیرد و جنگ را به روز می کشاند. نیروهای سازمانی و کیفی خودرا هم از دسترس ما دور کرده است. رشید گفت از عملیات رمضان به بعد هرچه ضربه می زنیم، همه به این تیپ های غیرسازمانی و فاقد ارزش کیفی سه رقمی است که همه تیپ های جیش الشعبی هستند.
* پیشنهاد طرح «آتش بجای خون» توسط صیاد شیرازی
پس از والفجر مقدماتی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش طرح انجام عملیات در محور جبل فوقی – جبال حمرین را بیان نمود. فرماندهان ارشد سپاه با وجود مخالفت شان بنا به دستور فرماندهی کل سپاه، هیچ واکنش و مخالفتی نشان ندادند. طرح صیاد شیرازی با عنوان «آتش بجای خون» عنوان شد که البته با واکنش اعتراض آمیز شماری از فرماندهان ارشد رده های عملیاتی سپاه ازجمله محمدابراهیم همت مواجه گردید. محسن رضایی بر طبق این نظر که شرایط و روابط ارتش و سپاه خیلی خاص است، همت را به سبب مخالفتش در جلسه با صیاد شیرازی، به مدت ۴۸ ساعت در قرارگاه بازداشت کرد. رضایی خود روایت کرده با وجود آن که حق با همت بوده، اما نحوه برخورد و مخالفتش با فرمانده نیروی زمینی ارتش را به مصلحت ندانسته و در نتیجه، فرمان بازداشتش را صادر کرده است. همت نیز در مدت بازداشتش در سنگری در قرارگاه به نماز و عبادت و سکوت مشغول شد و بعد از پایان زمان تعیین شده به کارهای معمول خود پرداخت.
رضایی خود روایت کرده با وجود آن که حق با همت بوده، اما نحوه برخورد و مخالفتش با فرمانده نیروی زمینی ارتش را به مصلحت ندانسته و در نتیجه، فرمان بازداشتش را صادر کرده است اما علاوه بر همت، برخی دیگر از فرماندهان سپاه معتقد بودند طرح پیشنهادشده بر طبق دکترین جنگ کلاسیک ۹ ماهه ابتدایی جنگ است و در صورتیکه دشمن حداقل ۱۰ برابر ما آتش پشتیبانی دارد، این طرح بر طبق تجربیات نبردهای کلاسیک دوران جنگ های اول و دوم جهانی است.
طرح پیشنهادی صیاد شیرازی از این قرار بود: «تمام آتش های منحنی خودی باید در دو سه نقطه از خط دشمن، طوری تنظیم و متمرکز می شدند که در وهله اول، تمام کمین های دشمن را منهدم کنند. و سپس آتش روی خط اجرا شود تا نیروهای مستقر در خط اول دشمن، کمترین تحرکی از خود نشان ندهند. در پناه این آتش سنگین، نیروهای تخریب خودی میادین مین را باز کنند و با رسیدن نیروهای تک ور به خط اول، باید آتش پرحجم توپخانه روی آن نقطه اجرا شود، تا خط های بعدی دشمن نیز قدرت واکنش نداشته باشند.»
* ادامه کار عملیات محرم در والفجر یک
دو روز بعد از پایان والفجر مقدماتی، شماری از فرماندهان سپاه از منطقه بازدید کردند و در جلسه ای در قرارگاه فجر، غلامعلی رشید گفت اگر بنا باشد عملیاتی در این منطقه صورت گیرد، هدف آن، ادامه تصرف ارتفاعات حمرین و ادامه تک برای تصرف ارتفاعات فوقی و تامین خط رودخانه دویرج خواهد بود.
باید توجه داشت در آن برهه تا آن زمان که نبرد در زمینهای خودی انجام می شد، اولویت آزادسازی زمین بود و انهدام سازمان رزم دشمن در اولویت دوم قرار می گرفت. اما در مرحله جدید جنگ و عبور از مرز، انهدام نیروی دشمن به اولویت به موضوع اصلی تبدیل گشته و زدن به یگان های احتیاط ارتش عراق هم برای طراحان عملیات، حائز اهمیت بود. در عملیات محرم که یک سال قبل تر از نبرد والفجر انجام شده بود، قسمت شمالی و شرقی ارتفاعات حمرین گرفته شده بود ولی بخش های جنوبی و غربی آن در تصرف سپاه چهارم عراق باقی مانده بود. حالا بنا بود در والفجر یک ادامه کار محرم پی گرفته شود.
* بازسازی یگان های ضربه خورده لشکر ۲۷
پس از پایان والفجر مقدماتی، روند بازسازی ضربتی گردان های تیپ ۱ عمار و تیپ ۲ سلمان از لشکر ۲۷ محمدرسول الله (ص) که لطمه های سنگینی خورده بودند، در اولین روزهای اسفند ۶۱ شروع شد و به این ترتیب، گردان های خندق، حنظله، مالک اشتر، حمزه سیدالشهدا بازسازی شدند. چارت فرماندهی رده های ستاد و صف لشکر ۲۷ هم برای این عملیات، بعد از ۱۰ روز اول فروردین ۶۲ بسته شد. قابل ذکر است از میان ۸۰ نفر مسئولین رده های ستاد و صف لشکر ۲۷ در عملیات والفجر یک تا پایان این عملیات ۴۳ نفر شهید شدند.
فرماندهان سپاه در جلسه چندروزه ای که در منزل محسن رضایی در شهرستان شوش دانیال برگزار شد
* زمینهای مسلح پیش رو و تردید فرماندهان ارشد
برای ورود به نبرد والفجر یک، واحد تخریب لشکر ۲۷ برای نخستین بار در تاریخ موجودیت خود، با استعداد چهار گردان به فرماندهی جعفر جهروتی زاده سازماندهی شد. نیروهای شناسایی و تخریب لشکر ۲۷ و دیگر لشکرهای درگیر در این عملیات متوجه شدند منطقه عملیاتی والفجر یک، به شدت مین گذاری شده و بنا بر این و دلیلهای دیگر، تردید و دودلی در اذهان فرماندهان ارشد سپاه نسبت به عملیات پیش رو بیداد می کرد. بعد از جلسه شورای عالی دفاع که روز ۲۳ اسفند ۶۱ در ساختمان نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، فرماندهان ارشد سپاه با فراخوان محسن رضایی در منزل وی در شهرستان شوش دانیال گرد هم آمدند.
قاسم سلیمانی یکی از حاضران در نشست، معتقد بود عقب نشینی مرحله پایانی عملیات رمضان بسیار جالب بود، اما عقب نشینی والفجر مقدماتی خیلی بد بود. همت هم که در این نشست حضور داشت بر این باور بود به عنوان یک گزینه عاجل، برای برون رفت از بن بست موجود، هر یک از سپاه ها بصورت مستقل در سه منطقه غرب، میانی و جنوب، عملیات هایی انجام دهند نشست فرماندهان در خانه محسن رضایی، چندروز طول کشید. رضایی در این نشست گفت وقتی نتوانستیم جایی را فتح نماییم، نباید با اصرار بی منطق نسبت به ادامه عملیات، بیهوده تلفات دهیم. قاسم سلیمانی یکی از حاضران در نشست، معتقد بود عقب نشینی مرحله پایانی عملیات رمضان بسیار جالب بود، اما عقب نشینی والفجر مقدماتی خیلی بد بود. همت هم که در این نشست حضور داشت بر این باور بود به عنوان یک گزینه عاجل، برای برون رفت از بن بست موجود، هر یک از سپاه ها بصورت مستقل در سه منطقه غرب، میانی و جنوب، عملیات هایی انجام دهند. غلامعلی رشید دیگر فرمانده حاضر در جلسه، استراتژی کلی جنگ (از نگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی و دیگر اعضای شورای عالی دفاع) را گوشزد کرد که یا باید یک باره مرکز دشمن یعنی بغداد ساقط شود که انجامش در توان ما نیست و یا یک نقطه راهبردی دشمن از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زمینی تصرف شود. دراین زمینه دو طرح «رحمت» (شرق بصره) و «برکت» (جبهه غرب) مطرح بودند.
محسن رضایی گفت از این پس در هر تکی که می شود، باید انهدامی از دشمن در ذهن نیروها باشد. عزیز جعفری یکی از فرماندهانی بود که در این نشست، با پیشنهاد اجرای عملیات های محدود و پی درپی و کوچک مخالفت کرد و گفت ممکنست این عملیات ها دشمن را هوشیار کنند. نویسنده کتاب «زمین های مسلح» در قالب یک پاورقی تذکر داده که تجربه عملیات های والفجر ۲ و ۳ و ۴ که بعداً اجرا شدند، درستی این دیدگاه عزیز جعفری را ثابت کردند.
در پایان نشست ۷۲ ساعته منزل محسن رضایی، ادامه عملیات والفجر این دفعه در منطقه فکه شمالی مورد اجماع قرار گرفت. این دفعه قرار بود به خاطر کمبود کادر، چندگردان از گردان های لشکر ۲۷ مجدداً تشکیل نشوند. طبق خاطرات صیاد شیرازی، برای اجرای این عملیات ۱۱ مانور از ساعت ۱۱ شب تا بامداد انجام شد. همین طور قرار شد برای تامین جانی نیروهای تخریب چی به هنگام گشودن معبر، نیروهایی به عنوان محافظ تخریب چی ها به کار گرفته شوند.
اواخر اسفند ۶۱ عزیز جعفری فرمانده قرارگاه عملیاتی نجف به سِمَت معاونت طرح و عملیات قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء منصوب گردید. محسن رضایی هم با رایزنی با عزیز جعفری، همت را با حفظ سمت فرماندهی سپاه ۱۱ قدر باردیگر به سمت قبلی اش یعنی فرماندهی لشکر ۲۷ محمدرسول الله (ص) منصوب نمود.
* تشکیل سازمان رزم والفجر یک
پس از جلسه فرماندهان در منزل محسن رضایی، سازمان رزم عملیات والفجر یک به این قرار تشکیل شد: قرارگاه عملیاتی مشترک کربلا به فرماندهی احمد کاظمی و سرهنگ بهروز سلیمان جاه با ۵ قرارگاه فرعی و قرارگاه عملیاتی مشترک نجف به فرماندهی محمدابراهیم همت و سرهنگ منوچهر دژکام با ۴ قرارگاه فرعی.
پیچیدگی های طبیعی و همین طور موانع ایجادشده در منطقه ای که قرار بود عملیات آتی در آن صورت گیرد، به حدی زیاد و غیرقابل تصور بودند که همه را به حیرت وا داشتند. در همین راستا دومین جلسه بررسی طرح نهایی شده مانور یگان ها در عملیات، ساعت ۱۱ بامداد روز یکشنبه ۱۴ فروردین ۱۳۶۲ در محل قرارگاه تاکتیکی نجف تشکیل شد. روز دوشنبه ۱۵ فروردین هم سرهنگ علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمین ارتش که مسئولیت فرماندهی عملیات والفجر یک را به عهده داشت، برای انجام آخرین هماهنگی ها در تهران با آیت الله هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای عالی دفاع دیدار و رایزنی کرد.
ابتدا قرار بود عملیات والفجر یک، اسفندماه سال ۱۳۶۱ اجرا شود اما اجرای این عملیات به تعویق افتاد. سپس بنا شد ۲۶ اسفند روز شروع عملیات باشد. اما روز ۲۵ اسفند دستور تعویق باردیگر صادر شد. یکی از علل صدور این دستور این بود که دشمن در مناطقی که تا قبل از آن در آنها حضور نداشت، خطوط پدافندی به وجود آورده بود. از طرفی بررسی گزارش میزان آمادگی قرارگاه های عملیاتی کربلا و نجف در تاریخ ۱۱ اسفند ۶۱ نشان داده بود یگان های عملیاتی برای جابه جایی و کسب آمادگی حداقل به ۴ تا ۵ روز دیگر نیاز دارند.
از طرف دیگر، افزایش حساسیت دشمن و گماردن نیروهای کمین در لابه لا و جلوتر از موانع در مقیاس گسترده هم موجب به نتیجه نرسیدن شناسایی ها و تعویق والفجر یک شدند. بعلاوه، کمبود نیرو و تکمیل نشدن ظرفیت یگان ها بر طبق برآورد اولیه نیز بر مشکلات افزود و فرماندهان ارشد قرارگاه خاتم الانبیاء تا قبل از پایان سال ۶۱ برای اجرای عملیات به نتیجه نرسیدند.
ادامه دارد...
منبع: پرسی بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب