در گفت وگو با پرسی بلاگ مطرح شد؛
رمان انقلابی باید رنگ حقیقت داشته باشد
پرسی بلاگ: به گزارش پرسی بلاگ، مصطفی جمشیدی ضمن اشاره به این که رمان انقلابی باید رنگ حقیقت داشته باشد اظهار داشت: مسئولان ما باید قدر نویسندگانی را که انقلاب کردند بدانند.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: نوشتن رمان و داستان از موضوعی مانند انقلاب اسلامی مقوله ای بسیار گسترده است. ظلم رژیم پهلوی، جنایت های ساواک، فضای خفقان آور آن دوره و پیروزی انقلاب اسلامی هنوز هم زوایای پنهانی دارند که بازگو کردن آن برای مخاطب بسیار جذاب است و می تواند آنرا بیشتر از پیش با آن دوره آشنا سازد.
انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) با ابعاد و گسترده فراوانش چشم انداز جدیدی پیش روی داستان نویسی گشوده است و هر گوشه از آن خصوصیت هایی در خود دارد که می تواند دستمایه بدیعی برای رمان و داستان های کوتاه و بلند باشد. کما این که در سالهای اخیر هم این گونه بوده و آثار متفاوتی در داستان نویسی با مبحث انقلاب اسلامی داشته ایم.
مصطفی جمشیدی نویسنده و شاعر در زمینه تألیف رمان و داستان با مبحث انقلاب اسلامی تابحال ۵۴ عنوان کتاب کتاب با موضوعات اجتماعی، تاریخی و ادبیات پایداری را روانه بازار نشر کرده است. از این نویسنده تابحال کتاب هایی همچون «سفرنامه جن»؛ «تیغ و تاج»؛ «یادداشت های یک تروریست»؛ «رویای آق تاریم»؛ و «دشت های یاغی ها» توسط انتشارات به نشر انتشار یافته است. وی علاوه بر نویسندگی، دبیر جشنواره های ادبی مختلفی در زمینه رمان و داستان با مبحث انقلاب اسلامی بوده است.
مراسم اختتامیه سیزدهمین جشنواره داستان و شعر انقلاب (جایزه امیرحسین فردی) عصر امروز سه شنبه اول اسفند در حوزه هنری برگزار می گردد. به همین بهانه با جمشیدی در رابطه با زوایای مهم داستان نویسی و اهمیت نگارش کتاب با مبحث انقلاب اسلامی به گفتگو نشسته ایم.
مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:
* آقای جمشیدی به نظر شما روایت رمان انقلابی و بیان زوایای تاریخ چقدر باید نزدیک به حقیقت باشد؟ به بیان ساده تر؛ تخیل یا واقعیت؟
همان طور که اشاره کردید انقلاب اسلامی زمانی به وقوع پیوست که سرکوب و خفقان بسیار زیادی وجود داشت و همین مساله منجر به انقلاب شد. حال رمان نویس می تواند با رفتن به تاریخ های مخفی یعنی تاریخ هایی که در منظر عموم نیستند، زوایای پنهان ماجراها را که برای عموم ناآشکار است، مکشوف کند. رمان نویس با عنایت به ابزار و هنری که دارد می تواند در بازآفرینی آن حقیقت های پنهان در تاریخ مشارکت کند و یا اساساً آن تاریخ را زنده کند.
البته همه این ها به این معنا نیست که رمان یعنی واقعیت! در واقع رمان نه حقیقت محض وجود دارد و نه دروغ محض. چیزی بینابین است و برساخته از حقیقت است و نه خود حقیقت. در یک شعبه ای از رمان که اشاره به تاریخ است (مثل تاریخ انقلاب ها) وفاداری به حقیقت شکل محکم تری به خودش می گیرد. چونکه به علت رویداد عظیمی که آحاد مردم را تحت الشعاع قرار داده، طبیعتاً رمان انقلابی هم نمی تواند و نباید از حقیقت ها فاصله بگیرد و به خیال محض اتکا کند. بنابراین آثار انقلابی که خیلی بر منابع تاریخی تکیه نکرده باشند لاجرم در گذر زمان کنار گذاشته می شوند.
بنابراین برای نگارش رمان انقلابی باید به زوایای نامکشوفی از تاریخ مراجعه نمود و خیلی نمی توان از خیال بهره زیادی برد و در این گونه ادبی دست و بال نویسنده در استفاده از عناصری مانند خیال باز نیست.
برای نگارش رمان انقلابی باید به زوایای نامکشوفی از تاریخ مراجعه نمود و خیلی نمی توان از خیال بهره زیادی برد و در این گونه ادبی دست و بال نویسنده در استفاده از عناصری مانند خیال باز نیست
* بیشتر کتاب هایی که با مبحث انقلاب در بازار نشر هستند، محدود به جریانات ساواک و شکنجه اند. موافق اید؟
در مورد انقلاب خودمان سلطنت و دیکتاتوری شاهنشاهی به بیشتر از دو هزار سال برمی گردد و انقلاب اسلامی بساط این سلطنت طولانی را برانداخته کرد، به علت این زمان طولانی و پرحادثه، آن قدر مبحث و سوژه فراوان وجود دارد که در هر ده و ده کوره ای بگردید مطلب و سوژه ای از ظلم خوانین و ژاندارمری و آدم های حکومتی می بینید که می شود سال ها راجع به آنها کتاب نوشت. این موضوعات جذاب فقط به مقطع انقلاب برنمی گردد؛ بلکه به قبل از انقلاب و زمینه های شکل گیری آن هم برمی گردد.
به بیان دیگر هرجا ردی از پادشاهی باشد در رابطه با انقلاب هم می شود صحبت کرد. صورت واقع قضیه اینست که نویسنده باید رمانی بنویسد که در آن حقیقت، ارتقا پیدا کند. ولی عملاً این اتفاق نیفتاده و بضاعت داستان نویس های ما فقط به جریانات ساواک و لایه های روی انقلاب معطوف شده است. در حالیکه بسیاری از مستندات و شخصیت های درباری زندگی های خیلی مرموزی داشتند؛ که می توانند دست مایه خلق رمان باشند. خیلی از شخصیت های مؤثری که در دوران پهلوی زیست کردند، یا امیر بودند یا شبه امیر و یا وزیر. خلل و فرجی که این شخصیت ها داشتند، بخصوص آن هایی که طول صدارتشان زیاد بوده، می تواند حقیقت انقلاب را شگفت تر، عظیم تر و جذاب تر کند.
* زوایای پنهان انقلاب اسلامی چه طور؟ آیا قابلیت تبدیل به داستان را دارند؟
هر واقعه تاریخی از لحظه وقوعش می تواند سی تا پنجاه سال پس از آن هم قابلیت های رشد یافته ای پیدا کند و با برافتادن پرده ها و رو شدن زوایای پنهان، جذاب تر شود. در مورد انقلاب ما هم این طور است. هم اکنون در مقطعی هستیم که مستندات تاریخی و کتب مستند انقلابی از رمان های انقلابی جلو زدند. از طرفی نسل من و امثال من یک مسائلی در انقلاب دیدیم که هم اکنون به علت بسیاری از رخدادهای اجتماعی دستمان برای تولید اثر مبتنی بر مشاهدات مان باز نیست.
رمان انقلاب باید در واقع و در عمل حقیقت ها و مشاهداتمان را پرورش بدهد ولی هنوز به آن وضعیت مطلوب نرسیده است. یکی از گرفتاری های ما اینست که مسؤولان فرهنگی از ما بعنوان کسانی که می توانیم به نسل های بعدی آموزش بدهیم و مشاهداتمان را از انقلاب بگوییم، استفاده مبسوطی نکرده و این سبب می شود که هنرنمایی نویسنده در محاق و در مظان تردید قرار بگیرد.
در حال حاضر وضعیت کتاب داستان انقلاب به کسانی بیشتر معطوف شده که از میانسالی عبور می کنند و کاش مسؤولان ما قدر نویسندگانی که انقلاب را درک کرده اند بدانند چون که پس از آنها کسی نمی تواند تجربه حسی راجع به این ماجرا داشته باشد. رمان انقلابی بالاخره باید رنگی از حقیقت داشته باشد.
در حال حاضر وضعیت کتاب داستان انقلاب به کسانی بیشتر معطوف شده که از میانسالی عبور می کنند و کاش مسؤولان ما قدر نویسندگانی که انقلاب را درک کرده اند بدانند چون که پس از آنها کسی نمی تواند تجربه حسی راجع به این ماجرا داشته باشد. رمان انقلابی بالاخره باید رنگی از حقیقت داشته باشد
* نظرتان راجع به کارهای سفارشی در این حوزه چیست؟ موافق این مسئله هستید؟
به صورت عام کارکرد یک سوژه برای ما مشخص نمی باشد. به قول ویرجینیا وولف ما نمی دانیم در درون نویسنده چیست و یک چیزی در وجود آنها است که آنها را مجبور به نوشتن می کند. اصلاً خود قلم یک کاریزما و شخصیتی دارد که خدا هم به آن قسم می خورد.
قلم رفتار مستقلی از نهاد نویسنده دارد و خدای متعال هم به قلم قسم خورده نه به نویسنده. حقیقت امر اینست که سوژه ها ما را پیدا می کنند و ما را مجاب می کنند که در رابطه با چیزی بنویسیم، طبیعتاً کتاب هایی با سوژه های سفارشی که اینروزها شاهد تألیف آنها هستیم می تواند به انقلاب اسلامی ضربه وارد کند و حتی گاه مخرب باشد.
* یک سوال صریح تر! عنوان رمان انقلاب را باید به چه کتاب یا کتاب هایی بدهیم؟
وقتی می گوییم رمان انقلاب اسلامی؛ منظور این نیست که کتابی داشته باشیم که همه داستان، توپ و تانک و شکنجه و خون و خونریزی باشد بلکه باید یک شیوه زیستی را در نظر بگیریم که این شیوه زیست با وقوع بهمن ۵۷ به یک فرازی رسید که مسیرش عوض شد.
ما با یک رخداد عظیم مواجه شدیم که در آحاد مردم تاثیر گذاشت. نویسنده خوب نویسنده ای است که بتواند این جامعه درحال تحول را آنالیز کند و پس از این شناخت و تحلیل راه خودش را برود. وقتی انقلاب می شود لایه های مختلفی از جوامع می تواند داستان های مختلفی به وجود بیاورند و این نویسنده است که می تواند در این لایه ها فرو رود.
موضوع انقلاب مورد علاقه نویسندگان در همه جای دنیاست؛ چون جامعه در یک وضعیت جوشش قرار می گیرد و این مقطع برای یک رمان نویس خیلی جذاب است. در انقلاب فقط دنبال شعار و شکنجه نباشید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب