آیت الله مبلغی:
شهید صدر ادبیات فهم اجتماعی را پایه گذاری كرد
پرسی بلاگ: آیت الله مبلغی اظهار داشت: شهید صدر ادبیات فهم اجتماعی را پایه گذاری کرد؛ فهم اجتماعی در علوم دیگر، بحث های سیاسی و غیر سیاسی است اما این فهم اجتماعی را شهید صدر آغاز کرد.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، چهارمین نشست از سلسله نشست های علمی «اندیشه‌ی صدر» با موضوع «نوآوری های شهید صدر در فقه» با حضور آیت الله احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری بصورت مجازی اجرا شد.
آیت الله مبلغی با توضیح درباره روش های استنباطی و روش شناسی اظهار داشت: آنچه درباره شهید صدر مطرح می کنم مربوط به ابتکارات و ابداعات ایشان در روش شناسی است در صورتیکه جا دارد روش شهید صدر در استنباط نیز مورد توجه قرار گیرد؛ اندیشه ها و ایده های شهید صدر در استنباط برای شناخت روش ایشان و ضمیمه کردن آن به علم روش شناسی ضروری می باشد.
آیت الله مبلغی درباره شناسایی، دسته بندی و استفاده از ابداعات و ابتکارات شهید صدر و تبدیل آنها به رویه، منهج و روش، اظهار داشت: هرچند شهید صدر در تمام موارد مذکور ابتکارات و ابداعاتی دارد اما در این نشست به نوآوری های شهید صدر در فهم می پردازیم.
این عضو مجلس خبرگان رهبری نقل را وادی وسیعی توصیف کرد که باید هوشمندانه به آن پرداخت و گفت: علاوه بر نقل، عقل نیز عرصه بسیار مهمی است و هیچکس از معاصرین مانند شهید صدر بصورت دقیق و علمی، نقش و جایگاه عقل را تبیین نکرده است. حوزه ها نیز باید به این سمت حرکت کنند؛ اما تابحال کسی بصورت دقیق، منضبط و قابل فهم به باب عقل نپرداخته است؛ شهید صدر فردی است که مقوله عقل را نظم و ترتیب داده و راه را نشان داده است.
وی در باب مقوله فهم، شهید صدر را با فاصله مشخصی از فقهای دیگر توصیف و اشاره کرد: شهید صدر در باب «فهم» بعنوان یکی از چهار عنصر اصلی عمل فقهی، ادبیات و نگاه هایی متفاوت داشته است.
آیت الله مبلغی در بیان مثالی به افزوده های شهید صدر بر فهم عرفی اشاره نمود و اظهار داشت: شهید صدر به نظر فقها در خصوص اینکه اگر نصی در جایی وارد شده باشد، فهم عرفی آن مورد را در حکم مثال می بیند و حمل بر مثالیت می کند، نکته ای افزوده است که این حمل بر مثالیت، گاهی در رابطه با چند نص هم قابل انجام است؛ به وسیله این دقت شهید صدر می توانیم قاعده بسازیم و پیش رویم.
این عضو مجلس خبرگان رهبری مقوله های واردشده شهید صدر به بحث فهم را به چهار دسته فهم های عرفی، اجتماعی، علمی و تاریخی تقسیم کرد و گفت: شهید صدر ادبیات فهم اجتماعی را پایه گذاری کرد؛ فهم اجتماعی در علوم دیگر، بحث های سیاسی و غیر سیاسی است اما این فهم اجتماعی را شهید صدر آغاز کرد.
آیت الله مبلغی درباره فهم اجتماعی که بحث حساسی است اظهار داشت: شهید صدر بابی را در فهم اجتماعی گشوده است که بحث درباره آن باید کماکان انجام شود؛ کلام شهید صدر است که ارتکاز عمومی برای مجموعه وجود دارد، که همه در آن مشارکت دارند و خبرگی، مهارت عمومی، ذوق یکسان و یکی شده، مربوط به همه و جامع است و در سایه و نتیجه این، ارتکازی متولد می شود که فهمی از خود تراوش می دهد که در موارد دیگر هم قابل استفاده می باشد.
این عضو مجلس خبرگان رهبری از ارجاع فهم اجتماعی شهید صدر به ارتکاز عام سخن گفت و اشاره کرد: هنر شهید صدر است که برای فهم اجتماعی ادبیات ساخته است و زمینه را فراهم می کند؛ اما می توان زمینه را فراتر برد که فهم اجتماعی گاهی به لحاظ فاهم، گاهی به لحاظ مفهوم و گاهی به لحاظ متعلق مفهوم است؛ بدین سبب سه ضلع دارد؛ آنچه شهید صدر می فرماید به لحاظ فاهم است، یعنی فهمی جمعی است.
وی محتوای فهم بزرگان اسلامی را فهم اجتماعی دانست و اضافه کرد: گاهی در بحث های حوزوی تمرکز می شود که باید دانش اجتماعی را بدانیم، چون دانش اجتماعی موجب می شود که فهم اجتماعی پیدا نماییم.
آیت الله مبلغی توضیح داد: ممکنست فهم اجتماعی که شهید صدر درباره آن سخن می گوید راجع به یک موضوع غیر اجتماعی هم باشد؛ مثال فهم اجتماعی شهید صدر درباره آب و ارتکاز عام درباره آب است؛ بدین سبب فهم اجتماعی تنها متعلق به یک مسأله اجتماعی نیست که شهید صدر این ادبیات را با نگاه عمیق خود باز کرده است؛ حوزه ها نیز باید در شقوق مختلف این نگاه را جلو برند تا از فقدان فهم اجتماعی خسارت نبینیم.
این عضو مجلس خبرگان رهبری دومین باب وارد شده شهید صدر در مقوله فهم را فهم علمی عنوان نمود و اظهار داشت: شهید صدر فهم علمی را در فهم موضوعی مطرح می کند که شما باید به یک فهم علمی مجهز باشید و یک مسأله را از حیث علمی نهایی کنید و بعد سراغ نص بروید؛ فهم علمی در کلام فقهای دیگر هم آمده است اما گسترده و فراوان نبوده است و در لابلای بحث ها گم شده است.
وی مقوله فهم تاریخی شهید صدر را نیز مورد توجه قرار داد و اظهار داشت: شهید صدر مشکل فقهای دیگر را در اقتصادنا، فهم تاریخی می داند که در یک عهد و بخش خاصی تمرکز کرده اند و ابتدا و انتهای تاریخی یک قضیه را ندیدن و فهم نکردن، موجب می شود لطمه بزرگی وارد شود که ایشان در این باب حرف های قابل توجه و نکته های بدیعی دارد که باید به آن توجه کرد.
آیت الله مبلغی فهم شناسی را بابی گشوده شده به وسیله شهید صدر توصیف کرد و گفت: فهم شناسی فرآیندی است که فهم به وسیله آن حرکت می کند و نهایی می شود؛ روند فهم و فهمیدن خیلی مهم است؛ چون روند فهم و فهمیدن دربردارنده خلأ ها، خطرات و اشکالاتی است که اگر آنها را نشناسیم، نمی توانیم استنباط دقیق و خوبی داشته باشیم.
وی از نظر شهید صدر چند مورد را دارای تأثیر منفی در فهم عنوان نمود و گفت: گاهی فقیهی که ممارست می کند و به سمت نص رفته می رود و تلاش می کند که محتوای نص را کشف کند، ممکنست در آن دخالت، مساحمت و مشارکت کند؛ این فقیه با داشته های خود، نگاه های خود و حالات درونی و اندیشه های خود در دریافت ها خطا می کند. این مسأله به فلسفه فقه نزدیک است و جالب این است که در زمان شهید صدر چیزی به اسم فلسفه فقه مطرح نبود، اما آنچه وی در زمینه فقه گفته به شکلی است که امروز فیلسوفان فقه ما باید دنبال اندیشه های وی در این حوزه را بگیرند.
این عضو مجلس خبرگان رهبری در آخر سفارش کرد: اندیشه شهید صدر و ابداعات و ابتکارات ایشان بررسی و مورد استفاده اندیشمندان قرار گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب