امروزِ ادبیات كودك و نوجوان، ۷
بزرگترین تهدید ادبیات کودک و نوجوان چیست؟
به گزارش پرسی بلاگ، حسن احمدی می گوید: یکی از بزرگترین تهدیدات ادبیات کودک و نوجوان چاپ نشدن آثار نویسندگان است. من اگر ننویسم مریض می شوم. افسرده می شوم. تهدیدی بالاتر از اینها؟
خبرگزاری مهر؛ گروه فرهنگ و ادب_ فاطمه میرزاجعفری: ادبیات کودک و نوجوان هنگامی پدید آمد که بزرگسالان متوجه شدند کودکان و نوجوانان به جهت گنجایش های شناختی و خاصیت های رشدی خود آمادگی پذیرش متن های بزرگسال را ندارند و به متن هایی نیاز دارند که پاسخگوی دوره رشد و نیازهای آنها باشد.
برای بررسی وضعیت موجود ادبیات کودک و نوجوان، پرونده ای را در خبرگزاری مهر باز کردیم که قسمت اولش یک میزگرد با حضور محمد مهدی سید ناصری مدیرعامل انتشارات ذکر، زهرا یعقوبی عضو هیأت مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان و طاهره شاه محمدی نویسنده کتاب کودکان بود. قسمت دوم و سوم پرونده هم به گفت و گو با جمال الدین اکرمی، نویسنده، مترجم و تصویرگر ایرانی کتاب های کودک و نوجوان اختصاص داشت.
در چهارمین و پنجمین قسمت از این پرونده نیز حمیدرضا سیدناصری نایب رییس هیأت مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان و مدیر انتشارات ذکر میهمان خبرگزاری مهر بود. در این گفت و گو درباره ی مسائلی همچون ممیزی های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قیمت کاغذ، غلبه ترجمه بر تألیف در بازار کودک و نوجوان و ورود ابزار آلات جدید و الکترونیک در صنعت نشر به بحث پرداختیم.
مطالبی که تا امروز در این پرونده انتشار یافته اند، در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعه اند:
* «صنعت نشر در عرصه کودک ونوجوان نیاز به پوست اندازی دارد / ناشر طلا را تبدیل به مس می کند»
* «امروز ادبیات کودک و نوجوان نسبت به دهه های ۶۰ و ۷۰ افول داشته است»
* «پاستوریزه شدن کتب درسی بچه ها را به سمت کتاب داستانی می برد / مهم ترین تهدید امروز ادبیات»
* بی ثباتی بازار کاغذ گلوی ناشران را فشار می دهد / محدودیت های کاغذ داخلی برای چاپ کتاب چندرنگ
در ششمین قسمت از پرونده «امروز ادبیات کودک و نوجوان»، به گفتگو به سراغ حسن احمدی نویسنده با سابقه کتاب های کودک و نوجوان رفتیم و با او درباره ی دغدغه این روزهای ادبیات کودک و نوجوان و تغییرات آن طی دهه های گذشته، چالش ها و موانع آن به گپ و گفت پرداختیم که بخش اول این گفت و گو بوسیله پیوند زیر قابل دسترسی و مطالعه است.
افرادی که فکر پرکردن جیبشان اند دست از سر نشر بردارند / جایگاه ادبیات کودک ونوجوان مناسب نمی باشد
اما در بخش دوم و آخر گفت و گو با احمدی درباره ی نیازهای اصلی ادبیات کودک و نوجوان در وضعیت امروزی، استقبال بیشتر ناشران برای چاپ آثار ترجمه و راه های خروج از وضعیتی که ادبیات کودک و نوجوان به آن مبتلا شده است به گپ و گفت پرداختیم.
مشروح بخش دوم این گفت و گو را در ادامه می خوانید:
* آقای احمدی ادبیات کودک و نوجوان چه تهدیداتی دارد؟
یکی از بزرگترین تهدیدها چاپ نشدن آثار نویسندگان است. نویسنده ناشر نیست که بتواند کتاب هایش را چاپ کند. پولدار نیست که پول بدهد کارهایش را چاپ کنند. و باز از تهدیدهای بزرگ دلسرد بودن نویسنده هاست. بعضی ها یا نمی نویسند یا بسیار کم می نویسند. این یعنی گرفتار شدن با انواع بیماریها. من اگر ننویسم مریض می شوم. افسرده می شوم. تهدیدی بالاتر از اینها؟ و باز، اندک بودن آثار تألیفی در مقابل آثار ترجمه است.
چاپ شدن آثار سطحی، بی محتوا با رنگ و لعاب تصاویر است. بسیاری از تصویرگرها بسیار زحمت می کشند، اما کتاب فاقد داستان دلنشین و گول زننده برای خواننده اش است. یکی دیگر از تهدیدهای بزرگ و ویران کننده حضور و وجود کانال های گوناگون در ارتباط های جمعی و دیجیتال است که وقت کودکان را می گیرد و فرصت برای خواندن کتاب باقی نمی گذارد. طوری که به سختی به کتاب های درسی شأن می رسند. متأسفم از این که همه درگیر گوشیها شده اند! حتی در بین خانواده و زمان حضور در جمع ها هر کس با گوشی خودش به گونه ای مشغولست و بچه ها گاهی بیشتر! بسیاری از پدر و مادرها حوصله و وقت برای خرید کتاب و خواندن داستان های شیرین و دلنشین، مخصوصاً در زمان خواب برای بچه هایشان را ندارند و بی توجه هستند.
* مسلماً اینگونه از ادبیات نیازهایی هم دارد!
بله. یکی از نیازهای بزرگ ادبیات کودک و نوجوان پشتیبانی از نویسنده هاست. ارزان شدن کاغذ و مسائل مربوط به چاپ نیز از مسائل دیگر است. شناخت درست از مخاطب برای نویسنده، حضور در جمع بچه ها در مراکز مختلفی که با آنها سر و کار دارند و خواندن آثارشان در جمع آنان و گرفتن بازخورد درباره ی نوشته هایشان، حتی پیش از چاپ نیز نیاز مهمی است که نادیده گرفته می شود.
بچه ها صادقانه و خیلی خوب حس ها و برداشت های خودشان را اعلام می کنند و این کمک بزرگی برای هر نویسنده ای است. گاهی حتی خیلی بهتر از منتقدان و کارشناس های پر ادعا نقد و تحلیل می کنند. معرفی آثار و تبلیغات کتاب ها بوسیله رسانه های پر بیننده و خواننده هم بسیار مفید و مؤثر است که هیچ وقت درباره ی آثار ما چنین اتفاق هایی نمی افتد. مگر برنامه ای تلویزیونی یا رادیویی باشد که عوامل آن، تهیه کننده، مجری یا کارگردان به سبب رفاقت و آشنایی با نویسنده به اشکال مختلف کتاب را معرفی می کنند. و یا در برنامه های مسابقه محور فقط یکی، دو اسم را مدام مطرح می کنند.
* یک سوال هم درباره ی نحوه فعالیت ناشران! چرا ناشران برای چاپ ترجمه اقبال بیشتری دارند؟
گویا بعضی ها حوصله سر و کله زدن با نویسنده ها را ندارند. می خواهند بی دردسر کتاب چاپ کنند. کپی رایت نمی گیرند. پول به ناشر و نویسنده و تصویرگر نمی پردازند. من نمی پذیرم بگویند آثار نویسنده های ما کم از آثار ترجمه در محتوا، کشش، شخصیت پردازی، اوج و فرود در داستان ها دارند.
* بحث مان را جمع بندی نماییم. برای عبور از مشکلاتی که ادبیات کودک و نوجوان دارد چه باید کرد؟
الان چاپ کتاب ها واقعاً در وضعیت بدی قرار دارد. باید کاغذ به میزان زیاد موجود و ارزان باشد. نباید بررسی و نظر کارشناسان انتشاراتی ها طولانی باشد و پس از ماه ها با گفتن «در اولویت چاپ آثار ما نیست»! آب پاکی روی دست نویسنده بریزند! کتاب ها باید ارزان باشند. نرخها گاهی به شکلی است که خانواده ها به سبب شرایط بد اقتصادی نمی توانند کتاب را در سبد خریدهایشان قرار دهند. باید به گونه ای بچه ها را به خواندن کتاب تشویق و علاقمند کرد.
گاهی باید برنامه هایی مسابقه محور مخصوص مخاطبان کتاب ها با مهارتهای بالا و جذاب، حتی با مشارکت ناشران برای شبکه های مختلف طراحی شود. در برنامه ها کتاب ها تبلیغ شوند و مسابقه هایی پر کشش و پر بیننده برمبنای داستان ها اجرا شود. گاهی جوایز ارزشمندی را به برنده ها اختصاص دهند؛ با این شیوه ها شاید بچه ها ساعتی از اینترنت و گوشیها دست بردارند و برنامه ها را ببینند و با کتاب ها و نویسنده ها آشنا گردند. با این روش ها می شود تأثیر خوبی هم روی تیراژ کتاب ها گذاشت. البته باید با فکر و اصولی این اتفاق ها رقم بخورد نه ساده و سطحی و ابتدایی و برای پر کردن جیب های عوامل سازنده برنامه ها.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب