توسط نهاد كتابخانه های عمومی؛
فصلنامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی
پرسی بلاگ: شماره زمستان سال 1402 فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی توسط معاونت برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه های عمومی کشور منتشر گردید.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، صدوپانزدهمین شماره (چهارمین شماره از بیست ونهمین دوره) فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی» حاوی شش مقاله بصورت الکترونیکی توسط معاونت برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه های عمومی کشور منتشر گردید.
در این شماره، شش مقاله با عناوین «شناسایی و اولویت بندی صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی ایران» از منصور کوهی رستمی، دنیا صفایی و عبدالحسین فرج پهلو؛ «تحلیل تراکنش های امانت و استفاده از منابع اطلاعاتی توسط کاربران: مطالعه موردی کتابخانه های عمومی استان ایلام» از طاهره رستمی و فرامرز سهیلی؛ «میزان به کارگیری مؤلفه های کارآفرینی در کتاب های داستانی کودکان» از زینب ستایش مرام، معصومه جعفری، محسن نوکاریزی و مریم بردبار؛ «نیازسنجی حرفه مشاور اطلاعات» از نادیا گونیلو، علی عظیمی و محمد زره ساز؛ «شناسایی مؤلفه های مدل درآمدزایی کتابخانه های عمومی ایران» از امیدعلی مقیمی، زهره میرحسینی و سعید غفاری؛ و «دین و قضاوت ربط: بررسی تأثیر فاکتورهای دینداری کاربران بر قضاوت ربط» از فائزه فرهودی انتشار یافته است.
مقاله «شناسایی و اولویت بندی صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی ایران» با روش آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش فراترکیب، از میان ۶۱ مدرک فارسی و انگلیسی، چهار عامل به عنوان صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی شناسایی شدند. عامل «توانایی» شامل دو مؤلفه اصلی توانایی تخصصی و توانایی فکر در ۹ مولفه‌ی فرعی، عامل «ویژگی» شامل دو مؤلفه اصلی خاصیت های شغلی و رفتاری در ۱۹ مؤلفه فرعی، عامل «مهارت ها» شامل چهار مؤلفه اصلی مهارت های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری در ۳۲ مؤلفه فرعی و در نهایت عامل «دانش» شامل دو مؤلفه دانش مربوط به جامعه و دانش تخصصی در ۱۲ مؤلفه فرعی مفهوم پردازی شده است. تحلیل و بررسی داده های کمی نشان میدهد که به ترتیب، عوامل دانش، مهارت، توانایی و خاصیت مهم ترین صلاحیت برای کتابداران کتابخانه های عمومی ایران شناخته می شوند.
«تحلیل تراکنش های امانت و استفاده از منابع اطلاعاتی توسط کاربران: مطالعه موردی کتابخانه های عمومی استان ایلام» مقاله ای است که با بهره بردن از فنون داده کاوی، اطلاعات جمعیت شناختی تأثیرگذار بر رفتار مطالعاتی اعضا را بررسی و الگوهای استفاده از منابع اطلاعاتی توسط این جامعه ناهمگن استخراج می کند. یافته های پژوهش نشان داد گروههای مختلف استفاده کننده از منابع اطلاعاتی دانشجویان علاوه بر مطالعه کتاب های درسی خود، مطالبی مانند تاریخ ایران و دین اسلام را مطالعه کرده اند. به لحاظ بُعد جنسیت، خانم های دارای مدرک تحصیلی کارشناسی به مطالعه مطالبی در حوزه ادبیات و زبان فارسی و داستان علاقمند بودند. نتایج به دست آمده نشان دهنده آنست که آقایانِ دارای مدرک تحصیلی دیپلم به مطالبی درباره‌ی دین اسلام علاقمند بودند و این گروه نسبت به بازگشت کتاب های خود احساس مسئولیت داشتند. از نظر جنسیت و تأثیر آن بر موضوعات مورد مطالعه، خانم هایی که از نظر تحصیلات در مقطع کارشناسی بوده و از نظر شغل، خودرا در گروه مشاغل آزاد معرفی کرده اند، به رده های ادبیات و زبان فارسی و داستان علاقه نشان داده اند و در بازگشت کتاب های خود تأخیری نداشته اند.
مقاله «میزان به کارگیری مؤلفه های کارآفرینی در کتاب های داستانی کودکان» با بهره گیری از روش تحلیل محتوای ۸۰ عنوان کتاب داستان تألیفی منتخب توسط شورای کتاب کودک برای گروه سنی «ج» در ضمن سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۹ به این نتیجه رسید. میزان به کارگیری مؤلفه های کارآفرینی در کتاب های داستانی ۹/۳۸ درصد بود. طبق نتایج آزمون فریدمن، بین اولویت مؤلفه های کارآفرینی اختلافی معنادار وجود داشت، بطوریکه مؤلفه های خلاقیت و نوآوری، و نیاز به موفقیت پرکاربردترین مؤلفه ها و سپس به ترتیب مؤلفه های نیاز به استقلال، خطرپذیری، تحمل ابهام و مرکز کنترل درونی قرار داشتند. در سطح جامعه، بطور متوسط میزان توجه به هریک از مؤلفه های کارآفرینی به این شرح بود: مؤلفه خلاقیت و نوآوری ۵/۳۶ تا ۵/۵۷ درصد؛ مؤلفه نیاز به موفقیت ۸/۳۳ تا ۵/۵۳ درصد؛ مؤلفه نیاز به استقلال ۶/۲۸ تا ۶/۵۲ درصد؛ مؤلفه خطرپذیری ۵/۲۶ تا ۵/۴۸ درصد؛ مؤلفه تحمل ابهام ۲۲ تا ۴/۴۴ درصد؛ و مؤلفه مرکز کنترل درونی ۲۲ تا ۳۷ درصد. همچنین، بعد از بررسی ۳۰ عنوان کتاب داستان، تنها ۷ عنوان کتاب داستان با دارا بودن بیش از نیمی از مؤلفه های کارآفرینی در زمره آثار غنی و مناسب برای آموزش کارآفرینی قرار گرفتند. در این بین، داستان «پوشکا» غنی ترین اثر از نظر به کارگیری مؤلفه های کارآفرینی شناخته شد.
مقاله «نیازسنجی حرفه مشاور اطلاعات» با رویکرد کیفی و مصاحبه با متخصصان انجام شده است. درباب نیازهای ایجاد حرفه مشاوره اطلاعات، ۳۲ مقوله مشتمل بر ۵۸۰ مؤلفه استخراج شد. از مهم ترین نیازهای جاری، می توان سواد اطلاعات سلامت، ورود به فرایندهای صنعتی، تاب آوری در مقابل آشوب و شرایط غیرمترقبه و کاریابی و تغییر شغل را ذکر کرد. برای نیازهای آستانه ای یا مرزی، می توان اقتصاد بازیافتی، یکپارچگی با هوش مصنوعی، هوش مصنوعی زایا، هویت مجازی و رسانه های اجتماعی و زمینه های صنعتی و تجاری در رابطه با ژنوم انسان را ذکر کرد. نیازهای بی پاسخ شامل مضامینِ بین المللی سازی و سازگاری فرهنگ سازمانی، داده های چندوجهی، افزایش عدم قطعیت و نیاز به نوآوری، استفاده عمومی از انرژی های پاک، تقابل شفافیت و منافع سازمان، و امنیت و محرمانگی در متاورس است. نیازهای آتی نیز مضامین شامل افزایش خطوط قرمز و فرایندهای فزاینده اداری، زبان رمزگونه علم، زندگی ابری و انسان سایبورگی می شود.
مقاله «شناسایی مؤلفه های مدل درآمدزایی کتابخانه های عمومی ایران» با بهره گیری از روش فراتحلیل نشان میدهد که در سطح اطمینان ۹۵ درصد، افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی سازی خدمات از مؤلفه های تأثیرگذار بر درآمدزایی در کتابخانه ها هستند. افراد دارای اندازه اثر قوی بوده و مؤلفه های مکان، محصول، تشویق و تشویق و قیمت دارای شدت تأثیر متوسط هستند. شدت اثر مؤلفه های کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی سازی خدمات، ضعیف است. ایجاد تعادل بین درآمدزایی و ماموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانه های عمومی است. کتابخانه ها می توانند با تاکید بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائه خدمات و منابع با کیفیت، اولویت بندی نیازهای جامعه، شفاف سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانه های عمومی، به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساخت های مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظام های اطلاعاتی منسجم، ارائه خدمات اطلاعاتی متنوع، تدوین برنامه ها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمان های کارآفرین و افراد خیّر، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزه های مختلف علمی برای ارائه مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه شده و عرضه‌ی خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران همچون اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقای جریان درآمدزایی در کتابخانه ها می شود.
آخرین مقاله این شماره با عنوان «دین و قضاوت ربط: بررسی تأثیر فاکتورهای دینداری کاربران بر قضاوت ربط» با بهره گیری از روش پیمایشی-توصیفی انجام شده است. نتایج این مقاله نشان میدهد که کاربران در مؤلفه رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات، میانگین بالاتری نسبت به مؤلفه‌ی عملکرد تعاملی دارد. رتبه‌ی فاکتورهای دین داری برحسب میانگین، به ترتیب به ابعاد مناسکی، اعتقادی، عاطفی و پیامدی متعلق می باشد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد بُعد مناسکی و رفتاری کاربران (همچون عبادت، نماز، شرکت در آئین های دینی خاص، روزه گرفتن و…) و بُعد اعتقادی و باورهای دینی بر افزایش قضاوت ربط تأثیرگذار هستند، اما دو بُعد پیامدی و عاطفی تأثیری بر قضاوت ربط کاربران ندارند. به عبارت دقیق تر، یافته ها نشان میدهد با وجود تغییر در بُعد عاطفی کاربران، یعنی تغییر در میزان عواطف، تصورات و احساسات مربوط به داشتن رابطه با جوهری ربوبی همچون خدا یا واقعیتی غایی یا اقتداری متعالی، میزان قضاوت ربط آنان تغییری نخواهد داشت. همین طور با وجود ایجاد تغییر در بُعد پیامدی دین، یعنی تغییر در تأثیرات باورها، اعمال، تجارب و دانش دینی بر زندگی روزمره کاربران، میزان قضاوت ربط آنان تغییری نشان نمی دهد.
علاقه مندان می توانند نسخه الکترونیکی شماره زمستان سال ۱۴۰۲ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی» را بوسیله پایگاه اینترنتی نهاد کتابخانه های عمومی کشور دریافت نمایند.
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب